Ukruszony ząb – domowe sposoby. Czy z tym urazem warto iść do dentysty?

Szkliwo zębów jest mocną tkanką, jednak dość często bywa narażone na uszkodzenie. Do urazów uzębienia przyczyniają się wypadki komunikacyjne, a także zaawansowana próchnica. Ukruszony, czy też złamany ząb może stanowić duży problem, jednak stomatologia to dziedzina medycyny, która potrafi sobie poradzić w takich przypadkach. Najważniejsze jednak jest to, żeby nie lekceważyć tej sytuacji. W przypadku urazu należy jak najszybciej udać się do dentysty. W jaki sposób złamany ząb można uratować? Czy istnieją domowe sposoby odbudowy zęba? Na te i inne pytania odpowiadamy w tym tekście.

Złamany lub ukruszony ząb – najczęstsze przyczyny urazu

Na częste uszkodzenia narażone są zwłaszcza zęby mleczne u dzieci, gdyż ich uzębienie nie posiada jeszcze mocnej struktury. Do upadków dochodzi ze względu na ruchliwość maluchów szczególnie podczas nauki chodzenia. W późniejszym wieku uszkodzenia zębów w dużej części są skutkiem wypadków komunikacyjnych, bójek, a także uprawiania sportów walki i dyscyplin kontaktowych.
Złamany lub też ukruszony ząb może być wynikiem wad zgryzu, jak również bruksizmu. Dolegliwość ta występuje najczęściej podczas snu i charakteryzuje się zaciskaniem i zgrzytaniem zębami, co doprowadza do ścierania się szkliwa i jego pęknięć.

Uszkodzenia uzębienia bardzo często zdarzają się podczas ataku padaczki. Osoby niepełnosprawne fizycznie są szczególnie narażone na urazy mechaniczne. Dochodzi do nich również podczas gryzienia zbyt twardych pokarmów oraz w wyniku używania zębów niezgodnie z ich przeznaczeniem np. przygryzając długopis. Szkliwo może pękać na skutek mikrourazów spowodowanych przez biżuterię umieszczoną w jamie ustnej. Bardzo istotną przyczyną osłabiania struktury zębów są ubytki próchnicowe.

Jak wygląda ukruszony ząb?

Wygląd ukruszonego zęba jest uzależniony od skali urazu i tego jak duży fragment uległ ułamaniu. W niektórych przypadkach część ta może być niewielka, ponieważ uszkodzenie dotyczy w głównej mierze szkliwa. Bardziej widoczne są urazy obejmujące znaczny obszar trzonu zęba, który łatwo jest zaobserwować w łuku zębowym. Ukruszony ząb pozostający w dziąśle, często ma nierówną powierzchnię oraz ostre krawędzie. Mogą one kaleczyć i ranić zarówno język, jak też wewnętrzną część policzka, co prowadzi do krwawienia oraz dolegliwości bólowych. Bywa też, że pacjent ma trudności w spożywaniu pokarmów oraz wyraźnym mówieniu. Po uszkodzeniu ząb czasami zmienia barwę. 
Bardzo często dochodzi do złamania korony zęba, co doprowadza do odłamania części szkliwa. Zdarza się też złamanie korony zęba, które przebiega przez szkliwo, a także zębinę. W wyniku takiego uszkodzenia zostaje obnażony nerw zęba. W cięższych przypadkach cała korona może się odłamać od korzenia. Bywa też tak, że ząb zostaje ukruszony przy samym dziąśle. 

Co zrobić, jeżeli ukruszy się ząb?

Należy uważać, żeby ułamany fragment, szczególnie gdy jest sporych rozmiarów, nie został połknięty, ponieważ może wtedy dojść do zachłyśnięcia. Ryzyko takie jest większe w przypadku małego dziecka. Tę ułamaną część trzeba przepłukać pod bieżącą wodą i oczyścić z ewentualnych zabrudzeń. Następnie przechowuje się ją w przedsionku jamy ustnej w ślinie. Innym sposobem na zabezpieczenie fragmentu ułamanego zęba jest umieszczenie go w płynie transportowym, czyli w specjalnym roztworze Hanaka, albo w soli fizjologicznej. Oczywiście należy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa. Oceni on rozmiar uszkodzenia, przypuszczalnie wykona też zdjęcie rentgenowskie oraz zaproponuje najbardziej skuteczne metody lecznicze w celu jak najlepszej odbudowy uszkodzonego zęba.

Domowe sposoby na ukruszonego zęba

W przypadku ukruszenia zęba nie należy tej sytuacji bagatelizować. Podejmowanie też wdrożenia jakichś domowych sposobów na zaradzenie problemowi może skończyć się zwiększeniem dolegliwości i dalszym uszkodzeniem tkanki zęba. Samodzielna naprawa zęba jest kiepskim pomysłem. Zawsze w przypadku urazu uzębienia należy jak najprędzej udać się do gabinetu stomatologicznego. Odwlekanie wizyty u specjalisty może skończyć się groźnymi powikłaniami i narażeniem na wystąpienie próchnicy. Jeśli musimy poczekać na pomoc stomatologa, wtedy należy bardzo uważać podczas spożywania pokarmów. Ukruszony ząb może bowiem reagować nadwrażliwością na zimne lub gorące potrawy. Gdy pojawił się ból, a dostać się do dentysty możemy za kilka godzin lub nawet kolejnego dnia, wtedy na uśmierzenie dolegliwości możemy spróbować sprawdzonych domowych sposobów. Skuteczne w tym zakresie jest skorzystanie z goździków, które po rozgnieceniu przykłada się do bolącego miejsca. Ukojenie przynosi też roztwór składający się z gorącej wody (jedna filiżanka), soli (1/4 łyżeczki) i jodyny (5-6 kropli). Należy nim wykonywać 30-sekundowe płukanki jamy ustnej. Po wszystkim ciecz wypluwamy. Na bolące miejsce można też przykładać masę uzyskaną z utarcia cebuli oraz czosnku. Przynosi nie tylko ulgę, ale również skutecznie zwalcza wszelkie szkodliwe dla zębów bakterie.

Odbudowa ukruszonego zęba

Odbudowa zęba po urazie zależy od skali i rodzaju uszkodzenia. Tylko stomatolog może ocenić stopień ubytku i zastosować odpowiednie metody naprawcze. W przypadku ukruszenia zęba trzonowego lub też niewielkiego uszkodzenia, na pewno najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie światłoutwardzalnego wypełnienia materiałem kompozytowym. Jest on bardzo trwały i właściwie dobrany kolorystycznie. Specjalista podczas wykonywania zabiegu odbuduje ząb i przywróci mu prawidłowy kształt. Przy większym uszkodzeniu lekarz może zaproponować założenie licówki, czyli cienkiej nakładki na ząb, albo też korony zębowej. Zdarza się, że po urazie pacjent odczuwa dotkliwy pulsujący ból. Oznacza on, że uszkodzeniu uległa również miazga i przed właściwą odbudową zęba konieczne jest zastosowanie leczenia kanałowego.

Jak zapobiegać pęknięciu lub ukruszeniu zęba?

Istotną kwestią w zapobieganiu ukruszenia zębów jest odpowiednie działanie profilaktyczne. Przede wszystkim należy dbać o właściwą higieną jamy ustnej. Systematyczne szczotkowanie zębów, używanie pasty z dodatkiem fluoru, a także czyszczenie nićmi dentystycznymi przestrzeni międzyzębowych z resztek pokarmowych, pozwoli na skuteczne uniknięcie próchnicy i osłabienia szkliwa. Ważne są również regularne wizyty w gabinecie dentystycznym.

Jakość zębów zależy również od tego co jemy. Nadmierne spożywanie produktów zawierających cukier powoduje zwiększoną działalność bakterii, które wywołują próchnicę. Do erozji szkliwa przyczyniają się także pokarmy o kwaśnym odczynie pH. Są to napoje energetyczne, owoce, soki cytrusowe, a także piwo. Natomiast na wzmocnienie struktury zębów doskonale wpływa witamina D oraz wapń. Warto więc spożywać mleko, jogurty, brokuły oraz orzechy. Chcąc zmniejszyć ryzyko ukruszenia zębów należy leczyć bruksizm i wady zgryzu, co zapobiegnie uszkodzeniom szkliwa.

Ile kosztuje naprawa ukruszonego zęba?

Koszty odbudowy zęba zależą od skali uszkodzenia i ilości zabiegów wykonanych przez specjalistę. Liczy się też zastosowana metoda oraz użyte materiały. Najtańszy jest kompozyt, a dużo droższe zastosowanie koron i licówek. Kosztowne i pracochłonne jest leczenie endodontyczne, które niekiedy musi być wdrożone przed odbudową zęba.

Porady stomatologiczne

Przy ukruszeniu zęba warto pamiętać o ważnych kwestiach.

• Przy urazie należy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa.
• Nie wolno bagatelizować ukruszenia zęba.
• Nie ma domowych sposobów na naprawę uszkodzonego uzębienia.
• Wybity lub ukruszony ząb należy zabezpieczyć i wziąć ze sobą do stomatologa.
• Dla wzmocnienia struktury zębów istotna jest właściwie zbilansowana dieta.
• Warto systematycznie udawać się na wizyty kontrolne do dentysty.